29°
MarasExpress.Com – Sivil Toplum Kuruluşlarına (STK) gönüllü hizmet verecek Kurumsal Yönetim Akademisi İstanbul’da tanıtıldı.
Toplantıda; Akademi Başkanı YTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdoğmuş, STK’lar’ın yönetim, kurumsallaşma ve süreklilik sorunlarına çözüm üretmek için gönüllü bir akademi kurduklarını belirtirken; İMÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sunar ise “Üç yıldır devam eden ve son yirmi yıldaki İslami STK’ların yapısında yaşanan önemli değişimleri araştırdığımız çalışma yankında kamuoyuyla paylaşılacak” ifadelerine yer verdi.
İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği tarafından sivil toplum kuruluşlarına destek vermek amacıyla kurulan Kurumsal Yönetim Akademisi (KYA) 30 Eylül 2017’de İstanbul’da düzenlenen bir törenle kamuoyuna tanıtıldı. Uzun yıllardır gönüllü kuruluşlar alanında çalışmalar yapan İLKE Derneği, bu akademiyi; sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerini yürütürken gönüllülüğü kaybetmeden daha organize, sistemli ve verimli çalışmalarının gereğine olan inancına binaen ve alanda oluşan yeni ihtiyaçlardan hareketle oluşturdu.
Tanıtım toplantısına 60’ın üzerinde sivil toplum kuruluşunun yöneticisi yanında, üniversite rektörleri, dekanlar ve öğretim üyeleri ile iş dünyasından temsilcilerinden oluşan birçok isim katıldı. İLKE Mütevelli Heyeti Başkanı Davut Şanver, Anadolu Platformu Başkanı Turgay Aldemir, Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen, Üsküdar Kaymakamı Murat Sefa Demiryürek ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İhsan Karaman’ın birer selamlama konuşması yaptığı toplantı Kurumsal Yönetim Akademisi Başkanı Prof. Dr. Nihat Erdoğmuş’un “Sivil Toplum Kuruluşlarında Yönetim, Süreklilik ve Kurumsallaşma” başlıklı açılış konuşmasıyla devam etti. Toplantı, Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Lütfi Sunar’ın yürüttüğü “Türkiye’de İslami STK’ların Kurumsal Yapı ve Faaliyetlerinin Değişimi” başlıklı araştırma raporunun sunumuyla tamamlandı.
Sayısal olarak büyüyen STK’ların, kurumsal olarak da desteklenmesi gerek
KYA Başkanı Erdoğmuş, sivil toplum kuruluşlarının, sayısal olarak büyümeleri ve etki alanlarının genişlemesine rağmen; yönetim, kurumsallaşma ve süreklilik sorunlarıyla karşı karşıya olduğunu belirterek “Bu sorunlara çözüm üretmek amacıyla Kurumsal Yönetim Akademisini kurduk” dedi. Erdoğmuş, Kurumsal Yönetim Akademisinin, sivil alanda gönüllü ve kar amacı gütmeden faaliyet gösteren kuruluşların “kurumsal kapasitelerini” ve bu kuruluşlarda “gönüllü ve profesyonel çalışanların yetkinliklerini” artırmayı hedeflediğini vurguladı. KYA Başkanı Erdoğmuş akademinin, STK’lar için gönüllülüğü temel alan, ahlaki değerlere uygun, etkin, adil, şeffaf, dolayısıyla güvenilir bir yönetim sisteminin ve daha verimli çalışabilen kurumsal yapıların oluşturulmasına odaklanacağının altını çizdi. Erdoğmuş, Kurumsal Yönetim Akademisinin sorumluluk bilinciyle sivil toplum hayatına ve kuruluşlarına dair araştırmalar yaparak, yayınlar üreterek, eğitimler vererek, seminer ve çalıştaylar düzenleyerek sivil toplum kuruluşlarına destek vereceğini belirtti.
Türkiye’de STK’lar iyi örnekleri taklit ederek kurumlaşmaya çalışmakta
Toplantıda, sivil toplum alanına yönelik KYA’nın hazırlattığı ilk araştırma raporunun sunumu da yapıldı. “Türkiye’de İslami STK’ların Kurumsal Yapı ve Faaliyetlerinin Değişimi” adlı çalışmayı sunan İstanbul Medeniyet Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Lütfi Sunar, araştırmanın amacının son yirmi yılda İslami STK’ların yapı ve faaliyetlerinde yaşanan değişimi ele almak olduğunu belirtti. Sunar, araştırmanın önde gelen 30 İslami STK’dan 40 kıdemli yönetici ile yapılan derinlemesine görüşmeler, vaka analizleri ve doküman incelemelerine dayanılarak hazırlandığını ifade ederek “İslami STK’ların kurumsal yapı ve faaliyetlerindeki değişimin örgütsel değişim perspektifinden ele alındığını; araştırmanın en önemli tespitinin de İslami STK’lardaki değişimin temel itici faktörünün çevre ve kaynaklardaki değişim olduğunu” vurguladı. Sunar, İslami STK’lardaki değişimin bir taraftan toplumsal yapıdaki değişimlere tekabül ederken diğer taraftan da devletin bürokratik yeniden yapılanması ve hukuki düzenin değişmesiyle de ilişkili olduğunun altını çizdi. Bu anlamda son on yılda İslami sivil aktörlerin devletle gittikçe daha yakın ilişki ve iş birliğine gittiğini ifade etti. Sunar, bu dönüşümün söylemsel ve ideolojik alanda daha fazla tartışıldığını ancak İslami STK’ların yapılarının, mali kaynaklarının, toplumsal ilişkilerinin ve faaliyetlerinin de ele alınması gerektiğini belirterek sözlerine son verdi.
KYA hız kesmeden faaliyetlerine devam edecek
KYA Başkanı Erdoğmuş, araştırma raporunun Ekim ayı sonunda basılarak medya kuruluşları, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları ile paylaşılacağı bilgisini verdi. Yıl boyunca sivil toplum kuruluşlarının yönetici ve gönüllülerine yönelik çeşitli eğitim, seminer ve çalıştaylar düzenleyecek olana Kurumsal yönetim akademisinin faaliyetlerinin www.kurumsalyonetim.org web adresinden ve @KYAakademi adlı sosyal medya hesaplarından takip edilebileceğini belirten Erdoğmuş, faaliyetlerin profesyonel bir kadro tarafından gönüllülük temelinde ve kar amaçsız bir şekilde verileceğinin altını çizdi.
Tanıtımı toplantısında Kurumsal Yönetim Akademisi Başkanı Prof. Dr. Nihat Erdoğmuş, şu açıklamalarda bulundu:
Sizlerin de bildiği gibi sivil toplum alanı kamu ve özel sektör(ün) yanında üçüncü sektör olarak kabul edilmektedir. Bu kuruluşlar devlet ve özel sektörün ulaşamadığı pek çok alanda faaliyet göstererek önemli bir boşluk doldurmaktadır. Toplumsal değişimin önemli aktörleri arasında yer alan STK’ların sayı, faaliyet alanı, ölçek ve uluslararası iş yapma kapasitesi bakımından büyümeye devam ettiği, çeşitlendiği ve değiştiği görülmektedir.
Son dönemlerde gönüllü kuruluşlar, sayısal olarak büyümeleri ve etki alanlarının genişlemesine rağmen birtakım sorunlarla karşı karşıyadır. Niceliksel büyüme ve genişlemenin niteliksel büyüme ve genişlemeye doğru dönüştürülmesi gereği dikkat çekmektedir. Büyüme ve genişleme süreci, sivil toplum kuruluşlarının, varoluş gayelerini yeniden tanımlama, organizasyonel yapı, insan kaynağı ve mali kaynakların yönetimi bakımından yeni duruma uygun düzenlemeler yapmalarını gerektirmektedir. Gelinen noktada, gönüllü kuruluşlar için genel geçer ve tek tip çözümlerin yeterli olmadığı açıktır. Faaliyet alanı, ölçek ve uluslararası iş yapma durumuna göre sivil toplum kuruluşlarında sorunların türü ve düzeyi de değişmektedir. Buna bağlı olarak çözüm yollarının da farklılaşması tabidir.
Sivil toplum alanında yaşanan gelişmeler, yeni yönetsel ve organizasyonel pratiklerin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bu pratiklerin yeni örgütsel formlara (kurumsal yapılara) ve yeni iş yapma usul ve tekniklerine dönüşmeye başladığını söyleyebiliriz. Artık küçük ve tekil dernek veya vakıfların yanında, çok sayıda kuruluşu bünyesinde barındıran ve bunları yöneten platform, çatı, şemsiye gibi üst yapıların da var olduğu örgütlenme biçimleri ile karşı karşıyayız. Yine istatistiklere bakılırsa, sivil toplum alanında profesyonel çalışan sayısının gönüllü çalışan sayısından daha fazla olmaya başladığı dikkat çekmektedir. Değişim sürecinin doğal haliyle mi evrileceği, yoksa planlı değişim çabalarıyla arzu edilen istikamete doğru mu gideceği kritik bir konudur. Gönüllü kuruluşların bir gaye için yola çıktıklarını düşünürsek, bu kuruluşların ulaşmak istedikleri gayenin tasarlanması, bu gayenin somut modellere dönüştürülmesi ve değişimin bu yönde kanalize edilmesi gerekmektedir.
Bugün geldiğimiz noktada, gönüllü kuruluşların, siyaset ve iş dünyası ile ilişkileri, yeni oluşmaya başlayan kurumsal yapıları, bu yapıların kendi iç ilişkileri, insan kaynağının niteliği ve mali kaynakların etkin yönetimi konuları yeni bir yönetim felsefesi ve buna uygun yönetim becerileri gerektirmektedir. İhtiyaç duyulan beceriler, daha önce sivil toplum alanında deneyimlenmemiş büyüklük ve çeşitlilikte organizasyon yapılarının yönetimine işaret etmektedir. Burada sıraladığımız yapısal unsurların yanında; kurum olarak, adalet, şeffaflık, hesap verme ve sorumluluk gibi yönetişim ilkelerine uygun davranmayı sağlayacak sistem ve davranışlar her gün daha fazla önem kazanmaktadır. Günümüzde giderek karmaşıklaşan ve çeşitlenen sivil toplum alanında ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamak ve değer yaratan kurumlar olarak işlev görmek büyük önem arz etmektedir. Karşı karşıya kaldığımız sorun, ihtiyaç ve meydan okumalar daha güçlü kurumlar ve daha nitelikli insan kaynağı ile yola devam etmemizi zorunlu kılmaktadır.
Ülkemizde birçok vakıf, dernek ve gönüllü teşkilatın bin bir güçlükle ve büyük fedakarlıklarla güzel işler yaptığı ve yapmaya devam ettiklerini özellikle vurgulamam gerekir. Bununla beraber, uluslararası gelişmeler, sosyal, ekonomik, siyasi ve teknolojik değişimler gönüllü kuruluşları ciddi biçimde etkilemektedir. Bu açıdan baktığımızda “büyüme ve değişim sürecini yönetmek” gönüllü kuruluşların önündeki en temel yönetim meselelerinden birisi olarak durmaktadır. Bu sürecin, önemli olmakla beraber, bir o kadar da zor ve meşakkatli olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Bu süreçte neler yapılabilir? Biraz da akış sırasına göre ve satırbaşları halinde bunlardan bahsetmek istiyorum.
Ekonomik gelişme, refah, iktidar, iş dünyası, meslek sahibi olmak gibi önemli alanları deneyimlemiş kişiler olarak hayatın gayesinin ne olduğu konusunda yeniden düşünmeye, zihni berraklığa kavuşmaya ve bu çabalardan sonra anlamlı ve anlaşılır bir kurumsal gaye ortaya koymaya ihtiyaç var. Gayenin oluşturulması sonrasında, gönüllü kuruluşun gayesinin (temel varoluş amacının) yöneticiler, gönüllüler ve profesyoneller tarafından benimsenmesi ve paylaşılmasını sağlamak gerekmektedir. Sivil toplum alanında gönüllülük ruhunun ve heyecanının kaybolmaması için buna çok ihtiyacımız var.
İkinci husus, gönüllü kuruluşların sahip olduğu kaynak, kabiliyet ve kapasitelerini doğru analiz etmeleri, buna göre geleceğe hazırlanmaları ve stratejik tercihleri yapmaları büyük önem arz etmektedir.
Üçüncü adım, stratejik tercihlerle uyumlu, faaliyet alanına ve ölçeğe uygun, etkin işleyen bir organizasyon yapısı, yönetici kompozisyonu ve liderlik yetkinliklerine sahip olmak gerekmektedir. Yani fikri çerçevenin hayata geçirilmesine aracılık edecek doğru ve işlevsel kurumlar oluşturma ve/veya var olanların kapasitelerini geliştirme ihtiyacı bulunmaktadır. Diğer bir ifade ile kurumsal yapıların, stratejik amaçlarla uyumlu, kurumsal ve yönetsel sürekliliğe katkı sağlayan ve yönetimi devredilebilir bir niteliğe sahip olmaları önemlidir. Kurumsal yapıların değer üretmesini önemsiyorsak, yönetici kompozisyonu ve liderlik konusunu da ciddiye almak durumundayız. Bu husus ya kurumların önünü açıyor ya da darboğaz oluşturuyor. Yönetim kurulları ve yönetim kadrolarında uyum ve farklılığı nasıl dengeleyeceğiz sorusu günümüzün en hayati yönetim sorularından birisidir. Yine liderin baskınlığı mı? Kollektif akıl mı? sorusu üzerine çokça düşünmemiz gerekiyor. Son olarak zamanın ve koşulların farklı liderlik tarzları gerektirdiğinin altını çizmekte yarar var.
Nitelikli ve gönüllü insan kaynağının temini, elde tutulması ve geleceğe hazırlanması gönüllü kuruluşların karşı karşıya kaldığı temel yönetim meselelerinden bir diğeridir. Gönüllü bulmak ve gönüllüleri etkin yönetmek, gönüllü çalışma ile profesyonelliği dengeleyebilmek, çalışma ortamı ve özlük haklarıyla ilgili iyileşme yapmak gerekmektedir. Bu bağlamda genç nesli anlamak ve gönüllü kuruluşlara katılımını artıracak istek ve motivasyonu sağlamak, özellikle üzerinde durulması gereken kritik bir husustur.
Mali kaynak bulmak ve geliştirmek, mali kaynakların yönetiminde iyileşme, iş ve işlemlerde şeffaflığın sağlanması ve hesap verebilir sistemler oluşturmak diğer bir kurumsal yönetim konusudur. Gönüllü kuruluşların büyük ölçüde hayırseverlerin yardımları ile faaliyetlerini gerçekleştirdiklerini biliyoruz. Hayır faaliyetlerinde “bir elin verdiğini diğer elin bilmemesi” hassasiyeti yanında, gönüllü kuruluşlarda yanlış, ihmal ve hataların olmaması için nasıl bir şeffaflık ve hesap verme sistemi olmalı sorusu üzerine de çokça düşünmemiz gerekiyor.
Ülkemizin kültürel mirası, jeopolitik konumu, gelişmekte olan ekonomisi ve genç nüfusu gönüllü kuruluşlara önemli imkanlar sunmaktadır. Ancak mevcut organizasyon biçimlerimiz ve kurumsal yapılarımız dönüştürülemezse geleceğe hazırlıksız yakalanma yanında, sonraki kuşaklara çözümü zor sorun yumakları bırakma potansiyeli taşımaktadır. Karşı karşıya kaldığımız durum, geçmişin doğru anlaşılması, bugünün doğru okunması ve geleceğin doğru tahmin edilmesini gerekli kılmaktadır.
Kurumların gaye ve stratejik amaçlara ulaşmak için tasarlanmış araçlar olduğunu hatırlamakta yarar var. Kurumlar amaca ulaşmak için tasarlanmış araçlar olmanın yanında, aynı zamanda tarihsel ve sosyolojik bir karaktere sahiptir. Yani kurumlar sosyo-teknik sistemlerdir. Kurumlar, kurucu iradenin biçimlendirdiği, görünmeyen ancak buzdağının altında tüm davranışlarımızı etkileyen bir kurum kültürüne sahiptir. Bu açıdan bakınca kurumlar, tesisi zor, değişimi ve dönüşümü daha da zor yapılardır. Kurumları böyle bir gerçekliğe sahip, özenle kurulması ve büyütülmesi gereken araçlar olarak görüyoruz.
Bu yaklaşımdan hareketle, Kurumsal Yönetim Akademisi temel olarak, sivil toplum alanında kar amacı gütmeden faaliyet gösteren kuruluşların “kurumsal kapasiteleri” ve bu kuruluşlarda “gönüllü ve profesyonel çalışanların yetkinliklerini artırmayı” hedeflemektedir. Yetkinliği bilgi, beceri ve yapma isteği üçlüsünün birlikte var olması olarak kabul ediyoruz. STK’lar için ahlaki değerlere uygun, etkin, adil, şeffaf, dolayısıyla güvenilir bir yönetim sisteminin ve daha verimli çalışabilen kurumsal yapıların oluşturulması önemli bir odaklanma alanı olacaktır. Gönüllü teşekküller olarak ortaya çıkan sivil toplum kuruluşlarının, profesyonelleşme sürecine evrildiği bu dönemde bilgi ve birikim açısından donanımlı yönetici, profesyoneller ve gönüllülere önemli derecede ihtiyaç duyulmaktadır. KYA, kurumsal ve bireysel düzeydeki bu ihtiyaçların giderilmesine katkı vermek üzere yola çıkmaktadır. Bu yolculukta, üniversitelerimiz ve gönüllü kuruluşlarımızla birlikte yürümek, kamu ve özel sektörün desteğini de arkamızda görmek istiyoruz. Hepimizin ortak meselesi olan bu konularda yapacağımız çalışmalar sırasında tüm paydaşların elinden gelen desteği esirgemeyeceğine yürekten inanıyoruz.
KYA bu süreçte uygulamaya dönük çalışmaların yanında, sorumluluk bilinciyle sivil toplum hayatına ve kuruluşlarına dair araştırma yaparak, yayın üreterek ve eğitimler vererek fikri çerçeve oluşturmaya destek vermeye çalışacaktır. Bu bağlamda Doç. Dr. Lütfi Sunar “Türkiye’de İslami STK’ların Kurumsal Yapı ve Faaliyetlerinin Değişimi” araştırma sonuçlarını bizimle paylaşacak. Uzun bir çabanın ve emeğin ürünü olan bu çalışma için çok değerli hocamıza en kalbi teşekkürlerimi sunuyorum. İslami STK’lar alanı kuşkusuz bir kaç çalışma ile anlaşılabilecek ve açıklanabilecek bir alan olmanın çok ötesinde. Ancak bu araştırma ile değerli meslektaşım çok önemli bir tuğla koymuş bulunuyor. Bu alana ilgi duyan meslektaşlarımız ve araştırmacıların teklif ve desteklerine açık olduğumuzu bir kere daha vurgulamak istiyorum.
Tanıtım videosunda da ifade edildiği gibi, uzun yıllardır gönüllü kuruluşlar alanında çalışmalar yapan İLKE Derneği, gönüllü kuruluşların faaliyetlerini yürütürken gönüllülüğü kaybetmeden daha organize, sistemli ve verimli çalışmalarının gereğine inanmaktadır. Bu yüzden gönüllülük, kurumsallık, verimlilik ve sürekliliği bir bütün olarak ele alıyoruz. Bu düşünceden hareketle, Kurumsal Yönetim Akademisi’nin kuruluşu için bizleri cesaretlendiren ve desteklerini esirgemeyen İLKE Mütevelli Heyeti ve Yürütme Kurulu’na çok teşekkür ediyorum. Bundan sonra da kurumsal yönetim çalışmalarının itici gücü olmaya devam edeceklerine inancım tamdır.
Her organizasyon çok sayıda kişinin emeği ve katkısı ile gerçekleşiyor. Bu tanıtım toplantısı da çok sayıda kişinin emeği var. Tanıtım sürecinde görev alan ve katkı sunan İLKE’li yönetici, çalışan ve gönüllü kardeşlerimize hassaten teşekkür etmek istiyorum. Onlar sahne arkasındaki gizli kahramanlar. Konuşmamı sona erdirirken, siz değerli katılımcılara en kalbi teşekkürlerimi sunuyorum. Varlığınız bize güç katıyor, çalışma şevkimizi artırıyor. Hepinize katılımlarınız için tekrar teşekkür ediyor, saygılarımı sunuyorum.
