İyi parti Kahramanmaraş İl kadın politikalar başkanı Ayşe Boyar, 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü dolayısı ile parti binasında açıklama yaptı. Başkan Boyar yaptığı açıklamada; “Türkiye’de çocuk işçiliği, giderek derinleşen yoksulluk, eğitimdeki aksaklıklar ve denetimsizlik nedeniyle endişe verici boyutlara ulaştı.
TÜİK verilerine göre 15-17 yaş grubunda iş gücüne katılım oranı 2020’de %16,2 iken, 2024 yılında %24,9’a yükseldi. Milli Eğitim Bakanlığı’nın Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) uygulaması kapsamında çalışan öğrenciler de dahil edildiğinde, Türkiye’de çalışan çocuk sayısı 1 milyon 474 bine ulaşıyor.
Okullaşma oranlarında da düşüş göze çarpıyor. 2023-2024 eğitim-öğretim döneminde ilkokulda %95 olan okullaşma oranı, ortaokulda %91,5’e; ortaöğretimde ise %88’e geriledi. Uzmanlar bu düşüşün özellikle kırsal bölgelerde çocukların erken yaşta çalışma hayatına atılmasından kaynaklandığını belirtiyor.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin hazırladığı rapora göre 2013-2024 yılları arasında 742 çocuk iş cinayetinde hayatını kaybetti. 2025’in ilk dört ayında ise bu rakam 23’e ulaştı. Ölümlerin %54’ü tarım ve orman işkolunda yaşanırken, inşaat/yol sektöründe %12, metal işkolunda ise %7 oranında çocuk ölümleri kaydedildi.
Türkiye’de çocukların en yoğun çalıştırıldığı alanların başında tarım geliyor. Uzmanlar, 50’den az işçi çalıştırılan tarımsal işletmelerin denetim dışı kaldığını ve bunun çocuk işçiliğinin yaygınlaşmasında önemli bir etken olduğunu vurguluyor. Bu alanların da İş Kanunu kapsamına alınması gerektiği belirtiliyor.
Öte yandan mesleki eğitim adı altında başlatılan MESEM uygulamasının da çocuk işçiliğine dönüştüğü eleştirileri artıyor. 2023-2024 MEB istatistiklerine göre MESEM kapsamında 385 bin 956 öğrenci eğitim alırken, bu programın yoksul aileler için çocukların ekonomik katkı sağladığı bir araca dönüştüğü ifade ediliyor.
Uzmanlar çözüm için şu önerilerde bulunuyor:
Asgari yaş sınırı yükseltilmeli,
Denetimler artırılmalı,
Mesleki eğitimin niteliği yükseltilmeli,
Çocuk işçiliğine uygun olmayan işletmelere ağır yaptırımlar uygulanmalı,
Usta öğretici belgesi koşulları zorlaştırılmalı.
Yetkililer, “Çocuk işçiliği bireysel değil toplumsal bir sorun. Çocukların hak ettikleri eğitime, sağlığa ve güvenli bir geleceğe kavuşmaları için herkes sorumluluk almalı” çağrısı yapıyor ifadelerini kullandı.
