Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile Rum kesimi arasında bir türlü çözüme kavuşturulamayan ve her şeyiyle çürümeye terk edilen Hayalet Şehir Maraş’ın kapılarının yeniden açılması gündeme geldi.
13 Ağustos 1974 yılında İkinci Kıbrıs Harekâtı ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin ele geçirdiği Maraş şehri, anlaşmalar sonrası yerleşim ve iskâna kapatılmıştı. Son zamanlarda yeniden yerleşim ve iskana açılması gündeme gelen Maraş için Sözde “Maraş Belediye Başkanı Aleksis Galanos”, bir açıklama yaptı. Galanos, kapalı bölge Maraş’ın açılmasına ilişkin “Türk blöfü ve taktikleri” değerlendirmelerinde bulundu.
Kıbrıs Genç TV Ekspres’in haberine göre; Rum kesiminde yayın yapan Politis ve diğer gazeteler, Maraş Rum Belediye Başkanı Galanos’un Rum müzakereci Andreas Mavroyiannis’e kapalı bölge Maraş konusunu görüştüğünü yazdı. Habere göre; Galanos, konuya ilişkin açıklamasında; “Kapalı bölge Maraş için kalıcı ve fonksiyonel tek çözüm, bölgenin BM kararları çerçevesinde BM gözetiminde Kıbrıs Rum yönetimine iade edilmesidir” dedi. Galanos’un, Maraş’ın açılması senaryolarının doğru olması ve gerçekleşmesi durumunda herkesin geri dönme hakkına sahip olduğunu; ancak bu durumda geri döneceklerin tekrar inşa edilmesi gereken bir kente gideceklerini ve bu şekilde Türk çıkarlarına hizmet edeceklerini bilmeleri gerekiyor, dediği belirtildi. Öte yandan Rum Hükümet Sözcüsü Hristodulidis, Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in; Türk eylemlerine karşı alacağı önlemleri açıklamadığı şeklinde partilerden gelen eleştirileri “öneri sunun” çağrısıyla yanıtladı. Hristodulidis, “Türkiye’nin eylemleri karşısında alınacak belirli önlemlerimiz var. Bunun dışında ise partilerden, eğer varsa kendi önerilerini, bu hafta içerisinde sunmalarını bekliyoruz” şeklinde konuştu.
HAYALET ŞEHİR MARAŞ!
Bir zamanlar turizm ve mimarinin cenneti olan Maraş, dünya starları ve zenginlerinin uğrak noktalarından birisiydi. Savaş çıkmadan önce dünyanın varlıklı insanlarının uğradığı turizm cenneti Maraş, Marliyn Monroe’dan Sophia Loren’e kadar birçok ünlü isimi ağırladı.
Kıbrıs halkı iç savaş ve harekât sonrasında evlerini ve dükkânlarını arkalarında bırakmak zorunda kaldı. Bir süre sonra Maraş, “Hayalet Şehir” olarak anılmaya başladı. Mağusa ilçesinde yer alan ilçe 1973-74 yıllarında modern mimarisi ile dünyanın en lüks turizm merkezlerinden birisiydi. 1974 öncesi Akdeniz’in en ünlü tatil merkezlerinden biri olan Maraş, Kıbrıs’ı ikiye ayıran Yeşil hat tampon bölgesinde yer alıyor. TSK mensupları ile orduevi yanında bulunan kız öğrenci yurdunda kalan öğrenciler dışında da içeriye giriş kapatılmış durumda! Yalnızca arazi değeri 100 milyar doları aştığı tahmin edilen şehrin turizm yönündeki yapılanması takriben 1960 yılında başladı. 6,5 km uzunluğundaki deniz kıyısında boydan boya uzanan Maraş’ın, 1970’lerde adanın yüzde 50 üzeri oranda oteli bulunuyordu. Yalnızca bu bölgenin otel yatak sayısı, bugünkü KKTC’deki toplam otel yatak sayısına eşit bir kapasiteye sahipti. 45 otel, 60 apartman otel olmak üzere toplam 10 bin üzeri yatak kapasitesi bulunuyordu. Şehirde 3000 civarı büyüklü küçüklü ticari iş yeri, 99 eğlence merkezi, 25 müze, 24 sinema ve tiyatro, 21 banka, 2 spor tesisi bulunuyordu. 1970-1974 yılları arasında en parlak dönemini yaşayan şehirde bulunan ünlüler arasında Sophia Loren, Elizabeth Taylor, Richard Burton, Raquel Welch, Brigitte Bardot gibi sanatçılar yer alıyordu. Zamanında Maraş’ta bulunan, İngiliz Kraliyet ailesinin yaptığı Golden Sands Hotel, rivayete göre dünyanın ilk 7 yıldızlı otelidir. Otelin içinde ulaşımı sağlayan bir de raylı sistem bulunuyordu. Ayrıca arabayla otele girdikten sonra direkt odalara çıkmak mümkündü. Basamakların altın kaplı olduğu da söylentiler arasında yer alıyor. Şehir genelinde 4 bin 469 ev, 143 resmi daire, 9 kilise, türbe ve mezarlık, 8 okul bulunuyordu. Bu bölge tek başına özellikle 1973 yılında bütün Kıbrıs’ın turizm sektöründeki toplam gelirinin yüzde 53,7’sini sağlıyordu. Türkiye’nin 14 Ağustos 1974’deki 2. askeri müdahalesinden sonra Maraş, TSK ve BM askerinin haricinde sivil halka kapatılmıştı. Takas amaçlı bir siyasi koz olarak tutulan bölge, savaşın ve anlaşmazlıkların simgesi gibi, 43 yıldır terk edilmiş vaziyette ve kapalı duruyor. Şehirdeki yapılar bu geçen zaman içinde yağmalanmış ve uzun süre kullanılmadıklarından dolayı harabeye dönüşmüş durumda. 1974 sabahından sonra zaman donmuş ve o hiç uyumayan şehir, o günden beri askeri sessizliğe bürünmüş. 39.000 nüfuslu kentsel yaşam kalitesinin yerini artık hayvanların bile zor yaşadığı bir ortama bırakmış. BM askerleri tarafından özel koruma altına alınan ve düzenli olarak bakımı yapılan üç binanın haricinde tüm binalar kaderine terk edilmiş vaziyette duruyor. Kapalı Maraş’taki otel ve işyeri binalarının önemli bir bölümü uluslararası kurum ve kuruluşların yatırımları ile inşa edilse de, toprakları Kıbrıs halkına ait. Bu bölgenin geneli Kıbrıs Türk Evkaflarından Abdullah Paşa Vakfı, Lala Mustafa Paşa Vakfı ve Tekkelitika Vakfı’nın koçanlı (tapulu) malı olduğu söyleniyor.
Annan Planı’na göre kapalı Maraş’ın Rumların denetimine bırakılması planlanıyordu; ancak yapılan referandumda Annan planı Kıbrıs Türklerince kabul edilmesine rağmen, Kıbrıs Rumları tarafından reddedildi. 1970’li yılların başında Akdeniz Bölgesi’nin en gözde tatil noktalarından biri olan Maraş, Avrupa’nın milyoner iş adamlarına, dünyaca ünlü isimlere ev sahipliği yaparken bir anda karanlığa bürünüp “Hayalet Şehir” olmaya terk edildi. (www.marasexpress.com)
