16°
İlerleyen yaşla birlikte görülmeye başlanan unutkanlık, yürüme bozukluğu ve idrar kaçırma sorunları Alzheimer hastalığı belirtisi olabiliyor. Ancak neredeyse aynı belirtilerle ortaya çıkan kafa içinde su toplanması yani normal basınçlı hidrosefali, kolayca tedavi edilebiliyor.
Memorial Ataşehir Hastanesi Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Mustafa Önöz, nörolojik hastalıklarla karıştırılabilen normal basınçlı hidrosefali ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
55-60 yaşından sonra ortaya çıkıyor
Beyin, kafatasının içinde beyin omurilik sıvısı(BOS) denilen bir sıvının içinde bulunmaktadır. Günde 500 mililitre üretilen ve vücut tarafından emilen beyin omurilik sıvısı dışarıdan gelen darbelere karşı koruyucu özellik taşımaktadır. Beyin omurilik sıvısı aynı zamanda, beyin omurilik kanalları arasında dolayarak atılması gereken maddelerin temizlenmesi ve sinir sistemi için önemli maddelerin dağılımını sağlamaktadır. Genellikle 55-60 yaşından sonra çeşitli nedenlerle kanalların tıkanması beyin omurilik sıvısının dolaşıma katılmayarak kafatası içinde birikmesine neden olabilmektedir. Yaşın ilerlemesinin haricinde;
Kafa travması
Daha önceden geçirilen beyin kanaması
Kanalların tıkanmasına neden olan tümör ve kistler
Beyin damarlarının tıkanmasına neden olabilen hastalıklar
Menenjit normal basınçlı hidrosefali oluşmasına yol açabilmektedir.
Sallanarak yürümeye başladıysanız
Normal basınçlı hidrosefali geliştiği durumlarda genellikle ilk sorun yürümede ortaya çıkmaktadır. Sallanarak, ördek gibi paytak yürüyüş, adımların kısa ve yavaş olması dikkat edilmesi gereken belirtilerin başında gelmektedir. Hastalar ayaklarının altında mıknatıs varmış gibi kaldırmada zorluk yaşamaya başlamaktadır. Denge sorunu yaşayan hastalar kendi etraflarında dönme konusunda da sorun yaşamaktadır.
Unutkanlığınız nedeni yaşlılık olmayabilir
Alzheimer, demans gibi rahatsızlıklarda yaşanan yakın zamana yönelik hafıza sorunları normal basınçlı hidrosefali geliştiği durumlarda da görülmektedir. Günlük aktivitelere karşı ilgisi azalan hasta yıllar öncesini net hatırlasa da yakın zamanı karıştırabilmektedir.
Tuvalet sorunları yaşanabilir
Normal basınçlı hidrosefali hastalarında mesane kontrolünde sorunlar yaşanabilmektedir. Mesane kontrolündeki sorunlar her hastada farklı ortaya çıkabilmektedir. Bu sorun bazı hastalarda sık tuvalete çıkma ihtiyacı olarak görülürken bazı hastalar idrarını tutamamaktadır.
Belirtileri ihmal etmeyin
Alzheimer, Parkinson gibi daha çok ilerleyen yaşlarda görülen nörolojik hastalıklar ile normal basınçlı hidrosefali belirtileri karıştırılabilmektedir. Yürüyüş bozukluğu, unutkanlık ve mesane kontrolü gibi normal basıncı hidrosefali hastalarında görülen belirtiler çok şiddetli olmadığı için, yaşlanmanın doğal süreci sayılarak ihmal edilmektedir. Hastalar kendilerinde bulunan sorunların sıklıkla farkında olmayarak kabullenmek istememektedir.
Farkı ortaya koymak mümkün
Normal basınçlı hidrosefali teşhisinde hastaya nöro psikolojik test uygulanıp belinden bir miktar beyin omurilik sıvısı alınmaktadır. Hastanın demans ya da Alzheimer olup olmadığı konusunda yol gösterici olan bu iki işlemin ardından hastanın şikayetlerinde gözle görülür düzelmeler yaşanabilmektedir. İğne ile beyin omurilik sıvısını boşaltıldığı sırada ve sonrasında yapılan basınç ölçümleri ve hastanın şikayetleri gözlemlenerek teşhis konulabilmektedir.
Bozulan fonksiyonlar sırasıyla düzeliyor
Kafatası içinde birikip dolaşıma katılamayan beyin omurilik sıvısının şant denilen kalıcı kateter sistemiyle vücut boşluklarına aktarılması şikayetlerin bir anda düzelmesini sağlayabilmektedir. Damar gibi ince bir borudan oluşan şant, genel anestezi altında belden ya da beyindeki karıncıktan karın boşluğuna karıncığa yerleştirilerek vücut boşluklarına tahliyesini sağlamaktadır. Dışarıdan görülmeyen ve hastaya hiçbir rahatsızlık vermeyen şant tedavisinden sonra şikayetler kısa sürede düzelebilmektedir. Ayarlanabilir şantlar sayesinde kişinin klinik durumuna göre ne kadar beyin omurilik sıvısının boşaltılacağı miktar poliklinik şartlarında azaltılıp artırılabilmektedir.
